Ingeborg Oderwald, Marius Bauer en Guus Hellegers samen in Fochteloo
Komend weekend staat in het centrum voor prentkunst de opening centraal van drie nieuwe exposities. Gemeenschappelijk hebben deze tentoonstellingen dat ze voortkomen uit de eigen Nobilis-collectie en in het werk van de drie kunstenaars staat min of meer de mens centraal. Al hebben de kunstenaars elkaar niet gekend de etsen van Ingeborg Oderwald (1932), de etsen van Marius Bauer (1867-1932) en de penningen en beelden van Guus Hellegers (1937-2019) sluiten heel mooi op elkaar aan. De keuze van het werk was in handen van Pieter Jonker, terwijl Thomas Boven de tentoonstellingen heeft ingericht.
Ingeborg Oderwald
Stichting Nobilis verwierf in september 2022 driehonderd etsen van kunstenares Ingeborg Oderwald uit Amstelveen. Directe aanleiding destijds was een verzoek van Niels van Maanen, de conservator prenten en tekeningen 20e en 21e eeuw van het Rijksprentenkabinet van Rijksmuseum Amsterdam. Van Maanen had tien werken-op-papier van Ingeborg Oderwald in de collectie van het Rijksmuseum opgenomen. Dat is daar de richtlijn: tien prenten per kunstenaar, maar hij was zo onder de indruk van de etsen van Ingeborg Oderwald, dat hij graag meer werk van haar in een openbare collectie in ons land wilde onderbrengen. Hij riep de hulp in van Stichting Nobilis. Peter Kooij en Pieter Jonker reisden na zijn bemiddeling af naar Amstelveen. Ingeborg Oderwald drong aan op schenking van haar complete prentoeuvre. Twee jaar later worden er nu in Fochteloo 54 etsen van haar hand getoond en Peter Kooij schreef een uitvoerig artikel voor het landelijke tijdschrift ‘Grafiekwereld’ over Ingeborg Oderwald en haar werk. Het eerste nummer van het tijdschrift wordt dit weekend gepresenteerd in Fochteloo. Indrukwekkend is de wand met etsen van dieren: met onder andere bisons, olifanten, neushoorns. Tegenoverliggend is een muur met etsen van musici. Een ander belangrijk thema in haar werk. Portretten, zelfportretten, landschappen en vrouwelijk naakt vervolmaken het overzicht van etsen van Oderwald. De etstechniek kent technisch gezien talrijke varianten en die door haar ook beoefend werden. Zaterdag is de opening van haar tentoonstelling maar helaas zal de kunstenares niet aanwezig kunnen zijn omdat zij tijdens een valpartij een schouderbreuk opliep. Er komt wel een groep vrienden en vriendinnen naar Fochteloo. Onder hen mevrouw Janny Lok (91) uit Amsterdam, de dochter van Meester Andries (Anje Lok) uit Ravenswoud, de verzetsman die in de oorlog door de Duitsers is omgebracht. Mevrouw Lok onderhoudt in deze weken van voorbereidingen het contact tussen Stichting Nobilis en de kunstenares die in een verzorgingshuis verblijft.
Jong
Als twaalfjarige weet Ingeborg Oderwald door de Tweede Wereldoorlog dat ze schrijver of tekenaar wil worden. Ze ervaarde de bevrijding als een bepalende ervaring: een indrukwekkende blije opwindingsroes die ze slechts aankon door ‘van zich af te tekenen’. Later in haar leven bleef het tekenen voor haar ook een hele steun. Zelf noemt ze haar talent: geraakt worden door iets, dat ze vast wil leggen, niet het maken van iets moois. Ze kreeg onder andere les van Jakob Kruijff (1917-2001), die haar op het spoor zette van het etsen. Op dit moment is er overleg gaande van Stichting Nobilis met de Jakob Kruijff Stichting in Amsterdam om mogelijkheden van samenwerking te onderzoeken. Ingeborg Oderwald heeft meer dan vijftig solo- en duo-tentoonstellingen van haar werk gehad en ze nam deel aan meer dan 250 groepstentoonstellingen. De Vriendenprent 2024 van Stichting Nobilis zal een portret in houtgravure zijn van Ingeborg Oderwald gemaakt door de Bulgaarse kunstenaar Peter Lazarov, die haar dit voorjaar tekende in haar atelier in Amstelveen.
Marius Bauer
Ingeborg Oderwald wordt geboren in het jaar dat etser Marius Bauer stierf. Bauer reisde eind 19e eeuw door Turkije en trok naderhand door landen als Marokko, Egypte, Algerije, India, Ceylon maar ook door Nederlands-Indië. Zijn sfeervolle Oosterse etsen werden vooral via Kunsthandel Van Wisselingh & Co in Amsterdam verkocht. Over Bauer zijn talrijke boeken verschenen. Zijn werk wordt nog driftig verzameld. In het voorjaar 2024 schonk beeldhouwer en verzamelaar Gerard Overeem uit Voorthuizen 19 van zijn 21 Bauer-etsen aan Stichting Nobilis in Fochteloo. Eerder al had Overeem besloten om een fraai beeld in brons van Ank Spronk-Feenstra te schenken aan Stichting Nobilis, omdat de ateliernalatenschap van deze kunstenares in het bezit is van het centrum voor prentkunst. Onlangs schonk hij ook nog 269 kleine prenten en een prachtige materiaalcollectie van letterontwerper en prentkunstenaar Gerrit Noordzij. Afgelopen week kwam het bericht dat de twee ontbrekende etsen van Bauer eveneens naar Fochteloo komen. De etsen van Bauer en Oderwald hebben dezelfde losse hand van tekenen gemeen. Ingeborg Oderwald vindt het geweldig dat zij haar werk mag tonen samen met het werk van Marius Bauer. De tentoonstellingen zijn van 22 september tot en met 1 december in Fochteloo te zien.